“Nostalgia” (1983)

 

 

 

 

 

Σκηνοθεσία: Andrey Tarkovskiy

Ηθοποιοί: Oleg Yankovskiy, Erland Josephson and Domiziana Giordano

Πρώτη προβολή: Μάρτιος 1992

Διάρκεια Ταινίας: 125’

 

 

 

 

 

 

 

Περιγραφή:

Ο συγγραφέας Αντρέι Γκορσακόφ σκοπεύει να γράψει βιογραφία του Ρώσου συμπατριώτη του, ποιητή Σασνόφσκι, που είχε ζήσει τον 18ο αιώνα και, αφού είχε μείνει στην Ιταλία, επιστρέφοντας στη Ρωσία είχε γίνει ράκος και αυτοκτόνησε. Για να μπορέσει να καταλάβει τι ήταν αυτό που σημάδεψε τη ζωή του Σασνόφσκι, αποφασίζει να επισκεφτεί την Ιταλία, όπου είχε ζήσει ο εκείνος. Προσλαμβάνει μεταφράστρια και συνοδό του την πολύ όμορφη Ευγενία, η οποία, από την αγάπη που τρέφει για τη ρωσική φιλολογία, ερωτεύεται τον Αντρέι, επειδή τον βλέπει ως την προσωποποίηση της ρωσικής λογοτεχνίας. Ο Αντρέι όμως αδιαφορεί για τα αισθήματά της, ενώ πιστεύει ότι το ενδιαφέρον της για τη ρωσική λογοτεχνία είναι απλά επιφανειακό. Με μια σειρά αλληγορικών αναπαραστάσεων του κοιμώμενου Αντρέι, ο Ταρκόφσκι παρουσιάζει μια ολόφωτη νυχτερινή φύση, καθώς και ηλιόλουστες βροχερές σκηνές. Η γυναίκα του Αντρέι παρηγορεί την Ευγενία, ενώ γυναίκες και κοριτσάκια, σχεδόν ακίνητα, παίρνουν μέρος σε σκηνές στη φθινοπωρινή ύπαιθρο την ώρα που ο ήλιος ανατέλλει. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του, ο Αντρέι γνωρίζει τον τρελό του χωριού Ντομένικο και μυείται στην τραγική ιστορία της ζωής του. Παλιά ο Ντομένικο είχε απομονώσει την οικογένειά του στο σπίτι τους και τους κρατούσε φυλακισμένους για εφτά χρόνια, μέχρι που οι γείτονες τούς ξέχασαν εντελώς, και η αστυνομία ήλθε μια μέρα και τους απελευθέρωσε. Από τότε και μετά, ο Ντομένικο, που ακόμα ζει μόνος του τώρα στο ερειπωμένο πια σπίτι και στην ερειπωμένη και εγκαταλελειμμένη γειτονιά, έχει έναν και μοναδικό σκοπό στη ζωή του: θέλει να σώσει τον κόσμο, περνώντας μέσα από το νερό στα ιαματικά λουτρά της Αγίας Αικατερίνης από τη μια μεριά μέχρι την άλλη, κρατώντας στο χέρι του αναμμένο κερί χωρίς να σβήσει. Ο Ντομένικο προσπάθησε πολλές φορές, αλλά δεν τα κατάφερε, επειδή οι ντόπιοι, όταν αυτός έμπαινε στο νερό, τον έβγαζαν με το ζόρι έξω για να μην πνιγεί. Ο Αντρέι δείχνει κατανόηση για τον Ντομένικο και, αν και διστακτικά, του υπόσχεται να περάσει αυτός το κερί στην απέναντι όχθη. Ο Αντρέι θα ξεχάσει την υπόσχεσή του, μέχρι που η Ευγενία θα του τηλεφωνήσει από τη Ρώμη για να του πει ότι ο Ντομένικο είναι πρωταγωνιστής ενός χάπενινγκ που διοργανώνουν οι τρελοί σε πλατεία της Ρώμης. Ο Ντομένικο έχει ανεβεί σ' ένα άγαλμα και βγάζει λόγους φλογερούς επί τρεις μέρες. Ο Ντομένικο στο τέλος της ομιλίας του αυτοπυρπολείται. Ο Αντρέι, που ήταν έτοιμος να επιστρέψει στην πατρίδα του, αλλάζει αμέσως σχέδια και ξεκινάει για να πάει πίσω στα θερμά λουτρά. Φτάνοντας εκεί αισθάνεται εξουθενωμένος, αλλά με τις ύστατες δυνάμεις που του απομένουν και με το αναμμένο κεράκι στο χέρι, προστατεύοντας τη φλόγα από τον άνεμο σαν πολύτιμο αγαθό, θα περάσει, μετά από πολλές προσπάθειες, από τη μιαν όχθη στην άλλη, εκπληρώνοντας την υπόσχεσή του, αλλά και τον σκοπό του Ντομένικο.
Βραβευμένη στο Φεστιβάλ Καννών (1983), πρώτη παραγωγή του Ταρκόφσκι έξω από τη Ρωσία. Στην ταινία ακούγονται ποιήματα του Αρσένη Ταρκόφσκι, πατέρα του Αντρέι. Βλ. και nostalghia.com (ιστοχώρο για τον Ταρκόφσκι).