Σκηνοθεσία: Bernardo Bertolucci
Σενάριο: Bernardo Bertolucci (ιστορία, σενάριο), Franco Arcalli, Agnès Varda (γαλλικοί διάλογοι)
Ηθοποιοί: Marlon Brando, Maria Schneider, Maria Michi, Gitt Magrini, Jean-Pierre Léaud.
Αγγλικός Τίτλος: Last Tango in Paris
Αυθεντικός Τίτλος: Ultimo tango a Parigi
Είδος: Δραματική, Ρομαντική
Διάρκεια: 127'
Γλώσσα: Αγγλικά, Γαλλικά
Χώρα: Ιταλία, Γαλλία
Πρώτη προβολή: 14 Οκτωβρίου Νέα Υόρκη.
Περιγραφή:
Ένας μεσήλικας προσπαθεί να ξεπεράσει το θάνατο της γυναίκας του, δημιουργώντας μια σχέση καθαρά σαρκική με μια άγνωστη νεαρή, σε ένα άδειο διαμέρισμα στο κέντρο του Παρισιού. Μια σπουδαία καταγραφή της απώλειας και της ανθρώπινης δύναμης της αυτοσυντήρησης και ταυτόχρονα μια καταβύθιση στον ανομολόγητο κόσμο του αρσενικού ψυχισμού και της επιθυμίας. Ρεσιτάλ ηθοποιίας του Μάρλον Μπράντο και πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση της Μαρίας Σνάιντερ.Η απεικόνιση της αστικής αποξένωσης, της μοναξιάς που πνίγει τον πόνο της στον έρωτα (ή πιο σωστά, στο σεξ) ανάμεσα σε δύο σχεδόν άγνωστους ανθρώπους (που δε γνωρίζουν καν το όνομα ο ένας του άλλου), ελάχιστες φορές αποδόθηκε τόσο πετυχημένα.Η ταινία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε ουκ ολίγες χώρες και έγινε αντικείμενο συζητήσεων και διαξιφισμών που διήρκεσαν μήνες και μήνες. Δεν ήταν λίγες οι χώρες στις οποίες το φιλμ λογοκρίθηκε, με την λογική πως απεικονίζει “πορνογραφικές” σκηνές. Στη χώρα μας μάλιστα, αρκετούς μήνες μετά την αρχική παρουσίαση της και εν μέσω Χούντας, η ταινία ακόμα δεν είχε προβληθεί και συζητούσαν γι' αυτήν άφθονες προσωπικότητες του κινηματογράφου και του θεάτρου της εποχής.Αλλού τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα. Ήταν χιλιάδες οι Ισπανοί που έφευγαν από τη χώρα τους προκειμένου να μεταβούν στη γειτονική Γαλλία και να δουν το φιλμ, που το ισπανικό δικτατορικό καθεστώς δεν επέτρεπε να προβληθεί.Όσον αφορά τον ίδιο τον Bertolucci, Οι ιταλικές αρχές κατέσχεσαν όλες τις κόπιες του έργου, μια εβδομάδα μετά την αρχική προβολή του και ο σκηνοθέτης πέρασε από δικαστήριο. Εν έτει 1976 το Ανώτατο Ιταλικό Δικαστήριο όρισε να καταστραφούν όλα τα αντίγραφα της ταινίας, ο Bertolucci φυλακίστηκε για 4 μήνες, ενώ παράλληλα στερήθηκε για πέντε χρόνια τα δικαιώματα του πολίτη, μαζί με το δικαίωμα της ψήφου!Τον Μπερτολούτσι ενέπνευσε ο πίνακας του Francis Bacon - Portrait of Lucian Freud, 1964, και χρησιμοποιήθηκε στους αρχικούς τίτλους της ταινίας. Είχε μάλιστα καλέσει τον Μπράντο σε έκθεση του Bacon, προκειμένου να αντλήσει ο ίδιος έμπνευση από τα έργα. “Ήθελα να είναι σα τις φιγούρες που βλέπουμε, ξανά και ξανά, στο έργο του Μπέικον: Πρόσωπα φαγωμένα απ' το εσωτερικό τους”.Βραβεία: Υποψήφιος για Όσκαρ 1974 Καλύτερης Σκηνοθεσίας Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.Υποψήφιος για Όσκαρ 1974 Πρώτου Ανδρικού Ρόλου Μάρλον Μπράντο.Υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα 1974 Καλύτερης Ταινίας.Υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα 1974 Καλύτερης Σκηνοθεσίας Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.Υποψήφιος για Bafta 1974 Πρώτου Ανδρικού Ρόλου Μάρλον Μπράντο.
Που και Πότε;
Τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου στις 18:00 στο Αμφιθέατρο 437
Το δράμα απεικονίζει την κοινωνία και την οικογένεια σε ένα χωριό της Βόρειας Γερμανίας λίγο πριν τον Α' Παγκόσμιο. Σύμφωνα με τον Χάνεκε, η ταινία πραγματεύεται τη "γέννηση κάθε τύπου τρομοκρατίας, είτε αυτή είναι πολιτικής είτε θρησκευτικής μορφής.
Γερμανία, λίγο πριν τον Α ́ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μία σειρά ανεξήγητων γεγονότων διαταράσσουν την καθημερινότητα της παρακμασμένης κοινωνικής ζωής ενός προτεσταντικού χωριού. Μία καθημερινότητα αυστηρών ιεραρχιών, αυταρχικής πειθαρχίας, άκαμπτων ταξικών και έμφυλων διαχωρισμών. Τα παιδιά, οι οικογένειές τους, ο πάστορας, ο δάσκαλος, ο γιατρός βρίσκονται όλοι στο επίκεντρο. Όμως, ανεξήγητα περιστατικά συμβαίνουν, κάτι σαν μια απροσδιόριστη τιμωρία, αναστατώνοντας τη ροή της καθημερινότητας. Ποιος βρίσκεται πίσω από όλα αυτά; Η ταινία αντιπροσωπεύει έναν ευφυή, σύνθετο στοχασμό πάνω στη γέννηση της βίας και την παρακμιακή πορεία της κοινωνίας, στις παρυφές του πολέμου που άλλαξε τον γεωγραφικό και ανθρώπινο χάρτη.
Οι αναμνήσεις ενός ανώνυμου ηλικιωμένου ράφτη αποτελούν μία παραβολή από ένα μακρινό καιρό τον οποίο ο ίδιος εργαζόταν ως δάσκαλος σε ένα χωριό και εκεί γνωρίζει την αρραβωνιαστικιά του την Εύα, η οποία υπηρετεί έναν τοπικό βαρώνο ως νταντά των δίδυμων παιδιών του. Το σκηνικό διαδραματίζεται σε ένα φανταστικό προτεσταντικό χωριό της Γερμανίας το Eichwald, από τον Ιούλιο του 1913 έως και τον Αύγουστο του 1914, όπου ο τοπικός πάστορας, ο γιατρός και ο βαρώνος επιβάλλονται στις γυναίκες της περιοχής, στα παιδιά και στους αγρότες.
Ο πουριτανός πάστορας αναλαμβάνει μαθήματα εκμάθησης της θρησκείας και δημιουργεί στα έφηβα παιδιά του μία ένοχη συνείδηση πάνω σε φαινομενικά μικρές παραβάσεις. Τα αναγκάζει να φορούν λευκές κορδέλες ως υπενθύμιση της αθωότητας και της αγνότητας από τις οποίες έχουν παραστρατήσει. Όταν ο γιος του εξομολογείται ότι αγγίζεται, ο πάστορας δένει τα χέρια του αγοριού στο προσκέφαλο του κρεβατιού κάθε βράδυ. Ο γιατρός, ένας χήρος, αντιμετωπίζει τα παιδιά του χωριού ευγενικά αλλά εξευτελίζει την οικονόμο του (την τοπική μαία) και βρίσκεται τη νύχτα με την έφηβη κόρη του. Ο βαρώνος, ο οποίος είναι ο αφέντης του φέουδου, εξασφαλίζει τις γιορτές συγκομιδής για τους κατοίκους του χωριού, εκ των οποίων πολλοί είναι εργαζόμενοι στο αγρόκτημα του. Με συνοπτικές διαδικασίες απορρίπτει την Εύα για κανένα προφανή λόγο. Ακόμη υπερασπίζεται την ακεραιότητα ενός αγρότη του οποίου ο γιος κατέστρεψε το χωράφι του βαρώνου με τα λάχανα.
Ο δάσκαλος συναντά την Εύα λίγο πριν αυτή γυρίσει στο πατρικό της στη διπλανή πόλη. Επισκέπτεται το σπίτι της κατά τη διάρκεια του ρεπού του τα Χριστούγεννα , παίρνοντας τη συγκατάθεση των γονιών της για να παντρευτούν ύστερα από ένα χρόνο αρραβώνα.
Ανεξήγητα περιστατικά συμβαίνουν . Ένα σύρμα δεμένο σε δύο δέντρα προκαλεί στο γιατρό μία τρομερή πτώση από το άλογο του. Η σύζυγος του αγρότη πεθαίνει στο πριονιστήρι όταν το σάπιο πάτωμα καταρρέει, λίγο αργότερα ο άντρας της αυτοκτονεί. Ο μικρός γιος του βαρώνου εξαφανίζεται την ημέρα του φεστιβάλ της συγκομιδής και βρίσκεται το επόμενο πρωί στον αχυρώνα κρεμασμένος ανάποδα με κατεβασμένο το παντελόνι και γλουτούς ματωμένους από μαστίγιο. Ένας αχυρώνας στο αρχοντικό καίγεται. Η βαρώνη λέει στον άντρα της ότι είναι ερωτευμένη με κάποιον άλλο άντρα. Η κόρη του οικονόμου βλέπει ένα βίαιο όνειρο με το γιο της μαίας, ένα παιδί με ειδικές ανάγκες. Έπειτα το αγόρι δέχεται και επίθεση και μένει σχεδόν τυφλό . Λίγο μετά αφού η κόρη του ανοίξει το κλουβί κρατώντας το ψαλίδι στα χέρια της, ο πάστορας βρίσκει το πουλί κατακρεουργημένο. Ο οικονόμος στο οικόπεδο του βαρώνου ανακαλύπτει ότι ο γιος του έχει κλέψει από το γιο του βαρώνου.
Όσο η κοινωνική ζωή του χωριού παρακμάζει με τα ανεξήγητα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα, η μαία ζητά ένα ποδήλατο από το δάσκαλο για να πάει στην πόλη, ισχυριζόμενη ότι έχει αποδείξεις που της έδωσε ο γιος της για την αστυνομία. Αυτή και ο γιος της δεν εμφανίζονται ξανά. Η οικογένεια του γιατρού έχει επίσης εκκενώσει τις εγκαταστάσεις. Οι αυξανόμενες υποψίες του δασκάλου τον οδηγούν σε μία αντιπαράθεση στο πρεσβυτέριο του πάστορα,όπου υπαινίσσεται ότι τα παιδιά του πάστορα είχαν εκ των προτέρων γνώση για τα τοπικά προβλήματα. Προσβεβλημένος ο πάστορας απειλεί το δάσκαλο, προειδοποιώντας τον ότι θα αντιμετωπίσει νομικές ενέργειες αν επαναλάβει τις κατηγορίες του.
Η ταινία τελειώνει κατά τη στιγμή της δήλωσης του πολέμου στη Σερβία από την Αυστρουγγαρία, με το αποτέλεσμα στην εκκλησία την ημέρα της επίσκεψης του υποψήφιου πεθερού του αφηγητή. Η δυσφορία παραμένει στο χωριό, αλλά καμία απόφαση δεν παρέχεται ούτε προς τους λόγους ούτε προς τους δράστες των γεγονότων.
Ο αφηγητής εγκαταλείπει το Eichwald μια για πάντα.
Με την κινηματογραφική σύνθεση εικόνων ολοκληρωτισμού, βίας, μίσους και διαφθοράς, με την αλληγορική αφήγηση περί του αβγού του φιδιού, και με φωτεινή μονοχρωμία και υποβλητικά πλάνα, ο Χάνεκε μοιάζει να επιδιώκει να δέσει τη «Λευκή Κορδέλα» του στον θεατή, καλώντας τον παράλληλα να ανακαλύψει τη δύναμη όσων πιθανώς ελλοχεύουν, καθώς και εκείνων που διαμόρφωσαν τον μετέπειτα ναζιστικό χαρακτήρα τους. Έξοχο το καστ, όπου πρωταγωνιστούν οι: Ούλριχ Τουκούρ, Μπούργκαρτ Κλάουσνερ, Σούζαν Λόθαρ, Κρίστιαν Φρίντελ.
Ένα αυθεντικό αριστούργημα και μία από τις καλύτερες ταινίες που προβλήθηκαν στη μεγάλη οθόνη, την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα...
Das weiße Band, Eine deutsche Kindergeschichte (κυριολεκτικά, "Η λευκή κορδέλα, μία ιστορία για τα παιδιά της Γερμανίας") έκανε την πρεμιέρα της στο 62ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Καννών το Μάιο του 2009 κέρδισε το βραβείο τουΧρυσού Φοίνικα (Palme d'Or), ακολουθήθηκε από θετικές κριτικές και αρκετά άλλα μεγάλα βραβεία, συμπεριλαμβανομένου αυτού στην 67η απονομή των Χρυσών Σφαιρών για το βραβείο της Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Η ταινία έλαβε δύο υποψηφιότητες στα 82α Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου για την κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (εκπροσωπώντας τη Γερμανία) και Καλύτερης Φωτογραφίας (Κρίστιαν Μπέργκερ).
"Η Λευκή Κορδέλα" (The White Ribbon - 2009) του Μίκαελ Χάνεκε, με την υπέροχη ασπρόμαυρη φωτογραφία, προβλήθηκε στο 62 Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, όπου τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα, το βραβείο FIPRESCI και το Οικουμενικό Βραβείο του Φεστιβάλ, όπου και χαρακτηρίστηκε δικαίως, ως μία από τις σημαντικότερες ταινίες των τελευταίων ετών.
Βρισκόμαστε σ' ένα μικρό χωριό της βόρειας Γερμανίας, κάπου στα 1913. Ένας αόρατος αφηγητής μας υποδέχεται στο ασπρόμαυρο τοπίο και ξεκινά να μας διηγείται μια ιστορία της νεανικής του ηλικίας, όταν μια σειρά από ανεξήγητα γεγονότα αναστάτωσαν τη γαλήνια καθημερινότητα του χωριού του και σημάδεψαν καθοριστικά κι αμετάκλητα τις ζωές των χωρικών.
Πρώτο είναι ένα ανεξήγητο ατύχημα που βρίσκει τον γιατρό του χωριού βαριά τραυματισμένο: έκπληξη κι απορία πλανάται στους συγχωριανούς του για ένα συμβάν με άγνωστο υποκινητή και φαινομενικά χωρίς αιτία. Στη συνέχεια, μια γυναίκα σκοτώνεται σ' ένα μάλλον ύποπτο εργατικό δυστύχημα: οργή και καχυποψία ανάμεσα στους χωρικούς, ακόμα διάχυτη και χωρίς αποδέκτη. Λίγο μετά όμως τα πράγματα θα εκτροχιαστούν: μια φωτιά, μια εξαφάνιση, ένα παιδί που ξυλοκοπείται, κι άλλες εκρήξεις βίας, ένα ακόμα παιδί που βασανίζεται. Πλέον η αιτία είναι σαφής: η εκδίκηση -ο υποκινητής όμως παραμένει άφαντος. Ποιος το έκανε; Η απάντηση βέβαια δεν είναι τόσο εύκολη, όταν το κλασσικό σχήμα whodunit (ποιός το έκανε) μετατρέπεται στα χέρια του Haneke σε ένα ιδιάζων whydunit (γιατί το έκανε), με το ενδιαφέρον να μεταφέρεται από το ''ποιος'' στο ''γιατί'', σε μια αναζήτηση των αιτίων της -φαινομενικά- απρόκλητης βίας.
Οι κάτοικοι του χωριού, ενήλικοι και παιδιά, ζουν σε μια κοινωνία προτεσταντικής καταπίεσης. Οι μοναδικές αποχρώσεις της ζωής είναι γι' αυτούς το άσπρο και μαύρο, σαν τα πλάνα του Haneke που ντύνουν το χιονισμένο χωριό. Ηθική ή ανηθικότητα, καλό και κακό -δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Η καταπίεση κι η βία είναι αυτές που διαμορφώνουν χαρακτήρες, μαζί με την 'Λευκή Κορδέλα' της ηθικής (ο πάστορας, κυρίαρχη φιγούρα στο χωριό, τυλίγει στα χέρια των παιδιών που παρουσιάζουν αποκλίνουσες συμπεριφορές μια λευκή κορδέλα, για να φέρουν επάνω τους ένα στίγμα που θα τους θυμίζει την απομάκρυνσή τους από τις ηθικές αξίες).
Ένα ολόκληρο χωριό τυλιγμένο ασφυκτικά με μια Λευκή Κορδέλα, για να θυμίζει στους 'υποδειγματικούς' κατοίκους του τη φαυλότητα στην οποία είναι βυθισμένοι. Καταπίεση, κακοποίηση, εκδίκηση. Ένας φαύλος κύκλος που γεννιέται και γεννά τη βία. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, ωριμάζουν κι αρχίζουν σιγά-σιγά να αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα γύρω τους, είναι φυσικό να επηρεάζονται και να διαμορφώνονται από αυτό το νοσηρό περιβάλλον. Ο φόβος, η καχυποψία κι η ενοχή πνίγουν την παιδική αθωότητα και μετατρέπουν αργά αλλά σταθερά αυτή την ομάδα παιδιών σε
''enfants terribles'' που με την πρώτη ευκαιρία θα διδάξουν από πρώτο χέρι τον τρόμο (για τον Θεό και τον άνθρωπο), τον πόνο (τον σωματικό αλλά και τον ψυχικό) και τον θάνατο σε αυτούς που τους τον δίδαξαν. Ο μόνος άτρωτος παραμένει ο χαρακτήρας του δασκάλου, ο αποστασιοποιημένος μας αφηγητής, ο μόνος, συμπτωματικά (;) χωρίς απογόνους.
Ο Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ των Καννών, «Η Λευκή Κορδέλα: Μια ιστορία για τα παιδιά της Γερμανίας», όπως είναι ο πλήρης αμετάφραστος γερμανικός τίτλος, είναι μια ιστορία για τα παιδιά της Γερμανίας, όχι όμως κι ένα αθώο παιδικό παραμύθι. Είναι μια παραβολή για την καλλιέργεια και την παγίωση της κοινωνικής βίας, για τη γένεση του Κακού, μια αλληγορική αφήγηση για την ανατροφή μιας ολόκληρης γενιάς Γερμανών που γαλουχήθηκαν με βία για να γεννήσουν αργότερα την υπέρτατη μορφή κοινωνικής και πολιτικής βίας -το ναζισμό.
Υπαινικτικό και βραδυφλεγές αλλά εντέλει αποκαλυπτικό, το δημιούργημα του Michael Haneke επιδέχεται πολλαπλών αναγνώσεων στοιχειώνοντας τον θεατή για μέρες, και διεκδικεί επάξια μια κορυφαία θέση στην ήδη βαρυφορτωμένη με επαίνους καριέρα του ιδιοφυούς αυστριακού σκηνοθέτη.
Που και πότε
Την Δευτέρα, 3 Νοεμβρίου στις 18:00 στο Αμφιθέατρο 437.
