"O Μέγας Δικτάτωρ" (1940)

 

 

 

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Charles Chaplin

Ηθοποιοί: Charles Chaplin, Paulette Goddard and Jack Oakie

Πρώτη προβολή: Οκτώβριος 1940 

Διάρκεια Ταινίας: 125’

 

 

 

 

 

 

Περιγραφή:

Ύστερα από είκοσι χρόνια σε νοσοκομείο, υποφέροντας από αμνησία, ένας Εβραίος κουρέας επιστρέφει στην πατρίδα του. Εκεί όμως πολλά έχουν αλλάξει, καθώς ο παρανοϊκός δικτάτωρ της Τομανίας Adenoid Hynkel, ολόιδιος με τον κουρέα, σχεδιάζει να κατακτήσει τον κόσμο, ξεκινώντας μεγάλη εκστρατεία αντισημιτισμού. Όμως η ομοιότητα του ντροπαλού κουρέα με τον μεγαλομανή δικτάτορα γίνεται αιτία τρομερών παρεξηγήσεων...

Ο Chaplin υποδύεται διπλό ρόλο: τον αρχηγό φασιστικού κράτους, που παραπέμπει στον Adolf Hitler, και αθώο Εβραίο κουρέα, υπήκοο αυτού του κράτους. Επίκαιρος όσο ποτέ, ο μεγαλύτερος κωμικός όλων των εποχών σκηνοθετεί μια εύστοχη και πικρή αντιπολεμική σάτιρα. Άρχισε για πρώτη φορά να επεξεργάζεται την ιδέα της ταινίας, όταν ένας φίλος του, ο Άγγλος σκηνοθέτης και παραγωγός Alexander Korda, του είπε πως η κινηματογραφική περσόνα του θύμιζε πολύ τον Hitler. Αργότερα ο Chaplin έμαθε ότι είχαν γεννηθεί με μία βδομάδα διαφορά, είχαν περίπου το ίδιο ύψος και βάρος, όπως και ότι και οι δύο μεγάλωσαν μέσα στη φτώχια, ώσπου κατάφεραν να πετύχουν, ο καθένας στον τομέα του... Όταν πλέον άρχισε να πληροφορείται τις πολιτικές πεποιθήσεις του Hitler, που βασίζονταν στον ρατσισμό και στις επεκτατικές ιδέες, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την ομοιότητά τους αυτή, προκειμένου να επιτεθεί στον Ηitler μέσω της ταινίας.
Η παραγωγή του φιλμ ξεκίνησε το 1937, όταν λίγοι πίστευαν ότι ο ναζισμός ήταν τόσο καταστροφική και ολοκληρωτική ιδεολογία, όπως αποδείχθηκε το 1940 που βγήκε η ταινία. Ο ίδιος ο Chaplin δήλωσε ότι, αν γνώριζε την πραγματική έκταση των κτηνωδιών των Ναζί, «...δεν θα διακωμωδούσε ποτέ τη δολοφονική τους παράνοια!». Σύμφωνα με τεκμήρια από τα γυρίσματα της ταινίας, ο Chaplin άρχιζε να αισθάνεται και πιο άβολα με το να σατιρίζει τον Hitler, όσο περισσότερα μάθαινε για τη δράση του Hitler στην Ευρώπη. Τελικά η εισβολή στη Γαλλία τον ενέπνευσε να αλλάξει το τέλος της ταινίας και να συμπεριλάβει την περίφημη ομιλία. Αρχειακό υλικό αποκάλυψε ένα άλλο τέλος που απορρίφθηκε. Ο Chaplin έλεγε πως το κοστούμι του Hynkel τον έκανε να αισθάνεται πιο επιθετικός, ενώ κοντινοί του άνθρωποι τον θυμούνται να γίνεται πιο δύσκολος στη δουλειά τις μέρες που γύριζε τις σκηνές του στον ρόλο του δικτάτορα.

Όταν κυκλοφορήθηκε η ταινία, ο Hitler απαγόρευσε την προβολή της σε όλες τις χώρες που συνεργάζονταν με τη Γερμανία ή βρίσκονταν υπό την κατοχή της, στην Ισπανία μάλιστα προβλήθηκε μετά τον θάνατο του στρατηγού Franco, το 1975! Όμως η περιέργεια έσπρωξε τον Hitler να εισαγάγει μια κόπια, την οποίαν πρόβαλε όχι μία αλλά δύο φορές! Δυστυχώς η ιστορία δεν κατέγραψε τις αντιδράσεις του. Όταν το πληροφορήθηκε, ο Chaplin είπε: «Θα έδινα οτιδήποτε για να μάθω τι σκεφτόταν».

Παρά την υπονόμευση, η ταινία προβλήθηκε μία φορά σε γερμανικό κοινό. Κάπου στα κατεχόμενα Βαλκάνια, μέλη μιας αντιστασιακής οργάνωσης αντικατέστησαν την κωμική όπερα που παιζόταν σε στρατιωτικό κινηματογράφο με κόπια του "Μεγάλου Δικτάτορα" που παρέλαβαν από την Ελλάδα. Έτσι μια ομάδα Γερμανών στρατιωτών είχε την ευκαιρία να δει την ταινία. Κάποιοι από αυτούς εγκατέλειψαν την αίθουσα μόλις συνειδητοποίησαν τι έβλεπαν, ενώ κάποιοι άλλοι άρχισαν να πυροβολούν την οθόνη. Ενώ βγήκε δεκατρία χρόνια μετά το τέλος της βωβής περιόδου, ο "Μέγας Δικτάτωρ" είναι η πρώτη ταινία στην οποίαν ο Chaplin χρησιμοποίησε όλες τις δυνατότητες που του προσέφερε ο ομιλών κινηματογράφος. Η ταινία υπήρξε υποψήφια για πέντε Όσκαρ: Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Πρωτοτύπου Σεναρίου, Μουσικής, Α΄ και Β' Ανδρικού Ρόλου.
Πηγή: antipera-oxthi-culture.blogspot.com

 

Που και πότε;

Την Δευτέρα 29 Οκτωβρίου, στο Αμφιθέατρο 437, στις 18:00.

ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ